Cổ phiếu của hai nhà sản xuất vaccine Covid-19 bị giảm vào hôm thứ Năm sau khi chính quyền Tổng thống Biden cho biết họ sẽ ủng hộ một đề nghị trước Tổ chức Thương mại Thế giới về việc loại bỏ bảo hộ bằng sáng chế cho công nghệ mRNA dùng để sản xuất vaccine.

Cổ phiếu Pfizer có lúc giảm tới 5% so với giá đóng cửa ngày thứ Tư và Moderna có lúc giảm gần 12% trước khi cả hai cổ phiếu này phục hồi trở lại. Hai hãng dược này sử dụng cùng một công nghệ mRNA để sản xuất vaccine Covid.

Pfizer, đối tác sản xuất vaccine Covid-19 với công ty dược phẩm BioNTech của Đức, đã giảm khoảng 1,9% trong ngày thứ Năm khi thị trường đóng cửa, trong khi Moderna mất giá khoảng 1,4%.

Nam Phi và Ấn Độ đang kêu gọi các quan chức Mỹ và WTO tạm thời loại bỏ bảo hộ bằng sáng chế để các nước đang phát triển có thể sản xuất vaccine cứu mạng người cho đến khi các nhà lãnh đạo thế giới kiểm soát được đại dịch. Các tổ chức nhân quyền như Bác sĩ Xuyên Biên giới, Oxfam và Tổ chức Ân xá Quốc tế đều đã ký vào một lá thư ủng hộ đề xuất này.

Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai đã đưa ra một tuyên bố vào tối thứ Tư bày tỏ quan điểm ủng hộ việc từ bỏ bảo hộ.

“Đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, và những trường hợp ngoại lệ như đại dịch COVID-19 cần phải có những biện pháp đặc biệt,” bà nói. “Chính quyền chúng tôi rất tôn trọng các công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nhưng để chấm dứt đại dịch này, chúng tôi sẽ ủng hộ phương án từ bỏ các biện pháp bảo vệ đó đối với vaccine COVID-19.”

CEO Stephane Bancel của Moderna chia sẻ với các nhà đầu tư trong cuộc hội đàm vào hôm thứ Năm rằng ông “đã không ngủ một phút nào” vì tin tức này và nhận định rằng những nhà giao dịch đã sai lầm khi lo ngại về điều đó.

Johnson & Johnson và AstraZeneca đều sử dụng adenovirus, một loại virus phổ biến thường gây ra các triệu chứng cảm nhẹ, để chế tạo vaccine Covid. Cổ phiếu của cả hai công ty này đều thay đổi không đáng kể vào thứ Năm.

Năm ngoái, Tổng thống Joe Biden từng đưa ra lời hứa trong chiến dịch tranh cử là ông sẽ “hoàn toàn, tích cực” từ bỏ bảo hộ bằng sáng chế vaccine. Tiến trình từ bỏ bảo hộ bằng sáng chế có thể mất vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm.

Phe chống đối động thái này cho rằng các nước đang phát triển không có cơ sở hạ tầng đủ chuẩn để sản xuất vaccine, nhưng cũng có những người khác không đồng ý với quan điểm đó.

Đa số các nhà phân tích đã tỏ vẻ xem nhẹ tác động của bản tin này.

“Chúng tôi tin rằng bất kỳ cơ sở sản xuất mới nào cũng phải mất từ ​​6 đến 9 tháng mới có thể mở rộng quy mô, và từ đó mới có thể hạn chế đáng kể tầm ảnh hưởng của các nhà sản xuất khác. Do đó, mặc dù theo dự báo thì các cổ phiếu MRNA quả thực đang phải chịu áp lực từ nguồn tin này, nhưng chúng tôi không cho rằng tin tức đó có thể gây ra những tác động đáng kể về mặt thực tế,” các nhà phân tích tại Morgan Stanley cho biết vào hôm thứ Năm.

Các nhà phân tích tại Bank of America lưu ý rằng “việc phát triển vaccine sẽ vấp phải các yếu tố cản trở như khó khăn trong việc tìm nguồn cung nguyên liệu thô, phát triển cơ sở sản xuất và bí quyết kỹ thuật”. Họ cũng nhấn mạnh rằng “việc Mỹ ủng hộ không có nghĩa là điều đó được chấp thuận vì nếu WTO muốn ra quyết định thì họ cần phải đạt được sự đồng thuận và các thành viên khác như EU, Vương quốc Anh, Nhật Bản và Thụy Sĩ hiện nay đều đang phản đối việc từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ.”

Vào hôm thứ Năm, thủ tướng Đức Angela Merkel đã “nhập hội” cùng với các nước này để phản đối việc từ bỏ bảo hộ. “Tác nhân cản trở sản xuất vaccine nằm ở năng lực sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng cao, chứ không phải bằng sáng chế,” phát ngôn viên của bà Merkel cho biết.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã không đồng thuận với kế hoạch từ bỏ bảo hộ, và bà còn nói trong một bài phát biểu rằng bà “sẵn sàng thảo luận về bất kỳ đề xuất nào về việc giải quyết cuộc khủng hoảng một cách hiệu quả và thực dụng.”

Trong khi đó, cả Pfizer và Moderna đều đã lên kế hoạch sản xuất hàng tỷ liều vaccine, về cơ bản đã bỏ xa mọi đối thủ cạnh tranh ở mặt sản xuất.