Thời điểm này đang thật khó khăn cho Tesla. Nhu cầu đang chậm lại. Chi phí đang tăng lên. Elon Musk thì bị phân tâm và trở thành một vấn đề của công ty. Nhưng đã đến lúc mua cổ phiếu.

Tesla (TSLA) hiện đang là một mớ hỗn độn. Và các dấu hiệu cho thấy một thời kỳ khó khăn đang chờ phía trước. Thời gian chờ đợi đối với người mua ô tô ở Mỹ đã giảm từ hơn ba tháng xuống bằng không. Tốc độ tăng trưởng số lượng giao hàng đã giảm xuống dưới mức mục tiêu của công ty. Sản lượng đã vượt quá số lượng giao hàng ngày càng nhiều trong những quý gần đây. Và giá xe đang giảm. Tất cả đều là những dấu hiệu cho thấy nhu cầu đang suy yếu. Hành vi của Musk kể từ khi tiếp quản Twitter cũng đặt ra câu hỏi liệu người mua hàng có mua các xe điện khác khi chúng bắt đầu được cung cấp hay không. Và nước Mỹ có thể phải đối mặt với một cuộc suy thoái vào cuối năm nay.

Một hãng xe điện hàng đầu

Hãy bỏ qua tất cả những điều đó. Thay vào đó, hãy tập trung vào bản chất của Tesla — nhà sản xuất EV hàng đầu trên thế giới và cũng là nhà sản xuất có khởi đầu sớm hơn một thập kỷ so với các nhà sản xuất ô tô khác. Tesla có thể sản xuất ô tô với chi phí thấp hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh, giúp hãng có cơ hội giảm giá để kích thích nhu cầu theo cách mà những công ty khác không thể làm được. Cổ phiếu rõ ràng Tesla là một vụ cược rủi ro. Nhưng với việc cổ phiếu đã giảm 72% so với mức đỉnh lịch sử xuống còn 113,06 USD và hệ số giá trên thu nhập dự phóng giảm từ mức 201 lần hai năm về trước xuống gần mức 21 lần, cơ hội đang mở ra là quá tốt để bỏ qua.

Tin tức về việc Tesla giảm giá xe ở Trung Quốc đã nhấn mạnh tình thế tiến thoái lưỡng nan hiện nay của công ty. Tesla đã tập trung vào việc tăng sản lượng — hãng có kế hoạch sản xuất 2 triệu ô tô vào năm 2023, tăng từ mức 1,4 triệu ô tô vào năm 2022 — làm dấy lên lo ngại rằng công ty sẽ sản xuất quá nhiều ô tô và sau đó buộc phải giảm giá để bán hết. Đó dường như là những gì đang xảy ra ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nơi Tesla giảm giá 14% cho Model 3 và 10% cho Model Y. Những đợt giảm giá đó, có thể lan đến Mỹ trong tương lai, sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của công ty. Ước tính của Phố Wall cho thu nhập trên một cổ phiếu năm 2023 đã giảm 10% kể từ cuối tháng 9. Động lực đó đang khiến Tesla bị đe dọa.

Nhà phân tích Toni Sacconaghi của Bernstein, người đánh giá cổ phiếu ở mức Hiệu suất yếu kém, viết: “Tesla sẽ cần phải giảm các mục tiêu tăng trưởng và vận hành các nhà máy của mình dưới công suất tối đa, hoặc duy trì sản lượng và có khả năng mở rộng hơn các đợt giảm giá trên toàn cầu gần đây, gây áp lực lên biên lợi nhuận”.

Đối với Tesla, sự lựa chọn là hiển nhiên: họ sẽ giảm giá để tăng doanh số. Điều đó sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận, nhưng Tesla có đủ biên lợi nhuận để chấp nhận. Công ty được kỳ vọng ​​sẽ công bố biên lợi nhuận hoạt động đạt 18% vào năm 2023, trong khi phần còn lại của ngành sẽ ở mức 8%. Tesla có thể hy sinh khoảng 10 điểm phần trăm lợi nhuận mà vẫn có lãi như BMW. Cuối cùng, Tesla có khả năng hy sinh lợi nhuận nếu điều đó đồng nghĩa với cạnh tranh về giá tốt hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

“Có thể cho rằng, nếu [Tesla] giảm giá thì đó sẽ là một tình huống tồi tệ hơn cho các đối thủ cạnh tranh của họ, do nhiều người đang phải vật lộn để tạo ra lợi nhuận”, Nhà phân tích Joseph Spak của RBC Capital Markets giải thích.

Hơn nữa, Tesla là một trong hai nhà sản xuất ô tô duy nhất đang kiếm được lợi nhuận từ xe điện; công ty còn lại là đối thủ Trung Quốc BYD. Những người chơi khác đều đang thua lỗ, ngay cả General Motor, công ty bán chiếc Hummer trị giá 110.000 USD và đặt mục tiêu có lãi trên EV vào năm 2025. Những công ty khác như Toyota Motor dường như đang quá sợ hãi để tham gia vào việc gấp rút đáp ứng một nhu cầu xe điện có thể không thành hiện thực.

Hầu hết các công ty khởi nghiệp EV, bao gồm Rivian Automotive (RIVN) và Lucid Group (LCID), đều không có lãi và không có quy mô để cạnh tranh với Tesla. Hai công ty này đang đứng ở một vị trí bấp bênh vào thời điểm mà nhà đầu tư đang đòi hỏi tăng trưởng có lợi nhuận chứ không chỉ tăng trưởng.

Những con số như vậy chứng minh tại sao Tesla, với mức vốn hóa thị trường khoảng 350 tỷ USD, là công ty ô tô có giá trị nhất thế giới, ngay cả sau khi đã giảm 69% trong 12 tháng qua.

Vì lý do đó, Tesla được kỳ vọng sẽ tạo ra dòng tiền tự do cao nhất trong số các nhà sản xuất ô tô vào năm 2023, tăng lên khoảng 12,2 tỷ USD từ mức 9 tỷ USD của năm 2022. Toyota, công ty ô tô có giá trị lớn thứ hai trên thế giới, dự kiến sẽ tạo ra dòng tiền tự do khoảng 10 tỷ USD trong năm nay và năm tới. Nhưng ngay cả việc giảm giá cũng không ảnh hưởng quá nhiều đến Tesla, nhà phân tích Pierre Ferragu của New Street Research, người dự đoán dòng tiền tự do của Tesla sẽ đạt gần 11 tỷ USD vào năm 2023 trong khi giả định giá xe của hãng giảm 8% so với năm 2022.

Tesla cũng không dừng lại ở đó. Họ có kế hoạch ra mắt mẫu Cybertruck bị trì hoãn từ lâu vào năm 2023 và cũng có thể công bố một chiếc ô tô giá rẻ rất cần thiết vào ngày hội nhà đầu tư, dự kiến tổ chức vào ngày 1 tháng 3.

Các mảng kinh doanh khác

Và dù bạn có thích hay không thì Tesla cũng không chỉ là một công ty sản xuất ô tô. Phần mềm “tự lái” của hãng, mặc dù còn lâu mới xứng với tên gọi, vẫn tiếp tục được cải thiện. Và các tài xế sẵn sàng trả 15.000 USD cho phần mềm hỗ trợ người lái hàng đầu của hãng. Đó là một sản phẩm – và dòng doanh thu – mà không nhà sản xuất ô tô nào khác có được.

Tesla cũng có một mảng kinh doanh không liên quan đến ô tô trị giá 12 tỷ USD với các công nghệ lưu trữ và sản xuất năng lượng tái tạo. Mảng kinh doanh này đang ngày càng mở rộng lớn hơn. Tesla đã lặng lẽ mở một cơ sở “megapack” ở Lathrop, California, vào năm 2022. Cơ sở này được thiết kế để sản xuất dung lượng lưu trữ điện cấp độ mạng lưới lên tới 40 gigawatt giờ mỗi năm. Đồng sáng lập quỹ hoán đổi danh mục Future Fund Active, Gary Black, dự kiến khả năng sản xuất này sẽ tạo ra thêm tới 3 tỷ USD lợi nhuận hoạt động mỗi năm.

Hoạt động kinh doanh xe điện cũng không tệ như người ta tưởng. Tại Trung Quốc, doanh số xe điện đã tăng khoảng 90% trong năm 2022, chiếm 25% đến 30% tổng doanh số ô tô mới. Tại Mỹ, doanh số xe điện chạy bằng pin đã tăng 70% trong ba quý đầu năm ngoái, và nhà phân tích George Gianarikas của Canaccord kỳ vọng các khoản tín dụng thuế sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng doanh thu vào năm 2023.

Elon Musk là vấn đề

Tất nhiên, Tesla vẫn còn nhiều vấn đề. Theo một cuộc thăm dò của YouGov vào tháng 12, kể từ khi Musk mua lại Twitter vào cuối tháng 10, công ty đã bị ảnh hưởng nặng nề. Nhiều người hiện đang có cái nhìn tiêu cực về thương hiệu Tesla hơn là tích cực. Có vẻ như việc này cũng đã ảnh hưởng xấu đến hoạt động, với 2/3 số người được hỏi trong cuộc thăm dò của Morgan Stanley cho biết họ tin rằng hành vi của Musk tại Twitter đang làm tổn hại đến các chỉ số cơ bản của Tesla.

Không dữ liệu nào hiển thị điều đó rõ ràng hơn số lượng giao hàng Q4 của Tesla, được công bố vào ngày 2 tháng 1. Công ty đã giao được 405.278 xe, thấp hơn nhiều so với dự đoán của các nhà phân tích ở khoảng 420.000. Cổ phiếu Tesla đã giảm 12% vào ngày 3 tháng 1 – khởi đầu năm mới tồi tệ nhất từ ​​trước đến nay. Và Musk phải chịu phần lớn trách nhiệm, mặc dù cũng có nhiều trở ngại khác – từ việc phong tỏa ở Trung Quốc đến lạm phát gây áp lực lên những người mua ô tô tiềm năng. “Ngay bây giờ, dù công bằng hay không công bằng, ông ấy đang ngủ gật trên tay lái”, Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush cho biết. “Nhìn từ Phố Wall, điều đó không đẹp chút nào”.

Musk cũng đã bán cổ phiếu một cách ngẫu nhiên khác xa với các kế hoạch giao dịch 10b5-1 có tổ chức mà hầu hết các CEO sử dụng. Việc Musk bán cổ phiếu không nhất thiết phải chấm dứt. Nhưng ngay cả những cổ đông lâu năm cũng mất kiên nhẫn với cách tiếp “tự mình làm không hỏi ý ai” của Musk. “Tôi không hiểu tại sao [hội đồng quản trị] lại cho phép Elon phá giá cổ phiếu Tesla”, Leo Koguan, chủ tịch của SHI International và là cổ đông cá nhân lớn thứ ba của Tesla, cho biết. “Tại sao không sử dụng phương pháp bán theo khối?” Hội đồng quản trị của Tesla đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Tệ hơn nữa, một cuộc suy thoái đã trở thành trường hợp cơ bản đối với nhiều nhà kinh tế khi bước vào năm 2023. Suy thoái kinh tế thường có nghĩa là doanh số ô tô mới giảm khoảng 1/3 mặc dù doanh số tại Mỹ vẫn đang thấp hơn 20% so với mức trước đại dịch do tình trạng thiếu phụ tùng đang diễn ra. 

Cổ phiếu đáng mua

Tuy nhiên, sự giảm tốc cũng sẽ giúp Tesla có thời gian để phát triển một mẫu xe giá rẻ rất cần thiết, đặc biệt nếu các nhà sản xuất ô tô khác quyết định chi tiêu ít tích cực hơn cho xe điện. “Một cuộc suy thoái có thể khiến Tesla chậm lại vào năm 2023. Nhưng vào lúc này, công ty đang có vị trí tốt nhất để vượt qua thời kỳ khó khăn”, Ferragu viết. “Những lo ngại gần đây đã bị thổi phồng quá mức.”

Nhưng ngay cả khi không phải như vậy, cổ phiếu Tesla vẫn đang có vẻ rẻ hơn bao giờ hết. Cổ phiếu đang giao dịch với giá chỉ bằng 21 lần thu nhập dự phóng, rẻ hơn cả PepsiCo (PEP), Visa (V) và Walmart (WMT). Các thước đo khác cũng cho thấy Tesla đang giao dịch ở mức định giá hợp lý. Sacconaghi, một người thuộc phe chủ bán, có mức định giá chiết khấu dựa trên dòng tiền khoảng 120 USD/cổ phiếu và thừa nhận rằng ông “bị giằng xé” với cổ phiếu ở mức hiện tại. Định giá dựa trên bội số của Spak thiết lập giá cổ phiếu Tesla ở mức 186 USD, tăng 65% so với giá đóng cửa hôm thứ Sáu. Ferragu, người có xếp hạng Mua cho cổ phiếu Tesla, thì có giá mục tiêu 320 USD, tăng 183%. “Chúng tôi thấy khả năng cổ phiếu có thể tăng gần gấp ba nếu năm 2023 diễn ra theo cách chúng tôi dự đoán”, Ferragu nói.

Không gì có thể giúp cổ phiếu Tesla tạo đáy nhiều hơn việc Musk đánh bay sự xao nhãng trên Twitter của mình. Và quá trình đó có vẻ đã bắt đầu. Công ty mạng xã hội đang thực hiện một nỗ lực phối hợp để thu hút trở lại các nhà quảng cáo đã từ bỏ nền tảng này. Họ đã lên kế hoạch để các đại diện của mình gặp gỡ khách hàng và đại lý quảng cáo tại triển lãm công nghệ CES năm nay. Bây giờ Twitter cần tìm một người có thể điều hành công ty hàng ngày và để Musk tập trung vào những thứ khác.

“Elon cần thuê một CEO mới tại Twitter để loại bỏ những nhiễu loạn Twitter tạo ra trên giá cổ phiếu Tesla”, Black của Future Fund cho biết. “Việc này sẽ cho nhà đầu tư thấy rằng ông tập trung 100% vào Tesla, với tất cả các cơ hội và rủi ro của nó, trên con đường đạt mức định giá 3 nghìn tỷ USD”.

Mức định giá đó có vẻ xa vời, nhưng công ty không cần phải đạt đến những mức đó để biến nó thành một khoản đầu tư tốt. Tesla là một cổ phiếu biến động rất nhiều và thậm chí có thể tiếp tục sụt giảm trong ngắn hạn. Nhưng trong một hoặc hai năm tới, cổ phiếu Tesla khó có khả năng giao dịch dưới hoặc thậm chí gần mức 100 USD.

Hãy mua cổ phiếu khi giá còn rẻ.

Huân Hà - Theo barrons.com

Đọc thêm: 2022 - Kết thúc nhiều xu hướng