Niêm yết chứng khoán luôn là một trong những mục đích lớn nhất của các doanh nghiệp. Công chúng cũng có xu hướng đánh giá cao hơn các loại chứng khoán đã được niêm yết. Vậy cụ thể cổ phiếu niêm yết là gì? Cổ phiếu chưa niêm yết là gì? Lợi ích khi đầu tư cổ phiếu đã niêm yết là gì? Hãy cùng Vtrade tìm hiểu ở ngay dưới đây nhé!

Cổ phiếu niêm yết là gì?

Theo điều 121 trong Luật Doanh nghiệp 2020, ta được biết rằng cổ phiếu là một loại chứng chỉ quỹ do công ty cổ phần phát hành. Nó được sử dụng để xác nhận quyền sở hữu cổ phần công ty của các nhà đầu tư và cổ đông. Dựa trên khái niệm này, ta có thể hiểu cổ phiếu niêm yết là gì và cổ phiếu chưa niêm yết là gì như sau.

Cổ phiếu niêm yết là loại cổ phiếu đã có đủ điều kiện để phát hành trên thị trường chứng khoán. Trên thực tế, để một mã cổ phiếu được niêm yết, công ty phát hành sẽ phải trải qua hệ thống kiểm tra vô cùng chặt chẽ của các sở giao dịch chứng khoán. Chỉ khi đạt đủ các điều kiện của hệ thống kiểm tra này, cổ phiếu mới có thể chính thức niêm yết trên sàn.

Việc mua sở hữu cổ phiếu niêm yết có nghĩa là các nhà đầu tư đang đầu tư vào công ty có cổ phần niêm yết. Khi này, bên cạnh việc hưởng lợi từ khoản chênh lệch giá mua và giá bán thì nhà đầu tư cũng có thể nhận thêm nhiều quyền lợi khác, như lợi tức, quyền điều hành hoặc được công ty chia sẻ lợi nhuận kinh doanh,...

Ngay khi phát hành, các công ty đều có quy định rõ về khối lượng cổ phiếu đang niêm yết là gì, giá cổ phiếu niêm yết là gì và quyền lợi đầu tư cổ phiếu đang niêm yết là gì. Tuy nhiên, việc đầu tư cổ phiếu niêm yết không hề đơn giản, các nhà đầu tư phải nghiên cứu tiềm năng phát triển của doanh nghiệp rồi mới đưa ra quyết định đầu tư.

Ví dụ: Ta có Vinfast Auto Ltd (VFS) là một mã cổ phiếu mới được niêm yết trên sàn chứng khoán Hoa Kỳ (Nasdaq) vào tháng 8/2023.
 

Cổ phiếu niêm yết là gì? Có nên đầu tư cổ phiếu mới niêm yết?
 

Mục đích của việc niêm yết chứng khoán

Mặc dù việc niêm yết chứng khoán luôn là một trong những mục tiêu lớn nhất của mọi doanh nghiệp. Tuy nhiên, mỗi công ty thường sẽ có những mục đích khác nhau khi niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Vậy cụ thể các mục tiêu cơ bản của việc niêm yết cổ phiếu là gì? Hãy cùng Vtrade tìm hiểu ở dưới đây nhé.

● Tiếp cận kênh huy động vốn dài hạn: Việc niêm yết và cho phép cổ phiếu công ty được tự do giao dịch giúp doanh nghiệp tiếp cận đến một kênh huy động vốn dài hạn. Doanh nghiệp càng uy tín, có kế hoạch kinh doanh tốt và tiềm năng phát triển lớn thì nhận được càng nhiều sự chú ý từ các nhà đầu tư.

● Khẳng định sự minh bạch và uy tín của doanh nghiệp: Để được niêm yết chứng khoán, doanh nghiệp phải đảm bảo những điều kiện chặt chẽ về mặt tài chính, hiệu suất kinh doanh, hiệu quả sản xuất cũng như cơ cấu tổ chức… Chỉ khi đáp ứng đủ các điều kiện này và chứng minh được sự minh bạch, uy tín thì doanh nghiệp mới có thể niêm yết chứng khoán.

● Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của doanh nghiệp: Việc niêm yết cổ phiếu sẽ giúp các cổ đông của doanh nghiệp dễ dàng chuyển nhượng, trao đổi số cổ phiếu đang nắm giữ. Điều này giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu và khiến nó trở nên hấp dẫn hơn trong mắt công chúng.

● Gia tăng giá trị thị trường của doanh nghiệp: Trong dài hạn, giá cổ phiếu niêm yết đều sẽ tăng lên so với mức giá niêm yết ban đầu. Điều này cho thấy giá trị thị trường của doanh nghiệp đều sẽ tăng lên sau khi có cổ phiếu niêm yết.

● Tạo mối quan hệ giữa doanh nghiệp với sở giao dịch chứng khoán: Để được phép niêm yết cổ phiếu, các công ty phát hành sẽ phải thực hiện rất nhiều thủ tục với sở giao dịch chứng khoán. Các thủ tục này sẽ chứng minh một phần trách nhiệm của sở giao dịch đối với công ty phát hành chứng khoán.
 

Việc niêm yết chứng khoán giúp tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ.
 

Chứng khoán niêm yết là gì?

Tương tự như cổ phiếu niêm yết thì chứng khoán niêm yết là các loại chứng khoán đã đủ tiêu chuẩn và hiện đang được phát hành trên một sở giao dịch chứng khoán.

Tuy nhiên, khác với cổ phiếu, chứng khoán là thuật ngữ lớn hơn. Theo định nghĩa, ta có cổ phiếu là một loại chứng khoán. Còn chứng khoán bao gồm nhiều loại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản và cổ phần doanh nghiệp, như cổ phiếu, trái phiếu, các chứng chỉ quỹ,... Các loại giấy tờ này có thể được ghi chép bằng sổ sách hay dữ liệu điện tử.

Để một mã chứng khoán được niêm yết, công ty phát hành cũng sẽ phải trải qua rất nhiều bài kiểm tra về mặt tài chính, đánh giá hiệu suất kinh doanh, hiệu quả hoạt động và cơ cấu tổ chức. Chỉ khi đáp ứng đủ các điều kiện này thì doanh nghiệp mới có thể niêm yết chứng khoán.
 

Chứng khoán niêm yết là các loại chứng khoán đã được phát hành trên sở giao dịch chứng khoán.
 

Phân loại các chứng khoán niêm yết

● Chứng khoán niêm yết lần đầu (Initial Listing): Chứng khoán niêm yết lần đầu là các loại chứng khoán được niêm yết lần đầu tiên trên sở giao dịch chứng khoán sau khi đã phát hành ra công chúng (IPO). Các loại chứng khoán này đều phải đáp ứng đủ các tiêu chuẩn niêm yết theo quy định của sở giao dịch.

● Chứng khoán niêm yết bổ sung (Additional Listing): Đây là các mã chứng khoán được bổ sung trong đợt niêm yết của công ty. Các mã chứng khoán niêm yết này thường được bổ sung với mục đích tăng thêm khả năng gọi vốn và tăng thêm số lượng cổ phiếu trong đợt niêm yết. Dựa trên khái niệm này ta cũng có thể dễ dàng hiểu được cổ phiếu niêm yết bổ sung là gì.

● Chứng khoán thay đổi niêm yết (Change Listing): Đây là các loại chứng khoán được thay đổi tên giao dịch, thay đổi khối lượng, mệnh giá hoặc tổng giá trị chứng khoán trong đợt niêm yết. Toàn bộ thay đổi này đều phải xin phép và được chấp nhận bởi sở giao dịch chứng khoán.

● Chứng khoán niêm yết lại (Relisting): Đây là các mã chứng khoán việc cho phép tiếp tục niêm yết trở lại sau khi các mã chứng khoán trước đây đã bị huỷ bỏ niêm yết do không thể đáp ứng các tiêu chuẩn về khả năng duy trì niêm yết.

● Niêm yết toàn phần và niêm yết từng phần (Dual Listing & Partial listing): 
 

○ Niêm yết toàn phần là việc niêm yết toàn bộ cổ phiếu sau khi đã phát hành ra công chúng trên một Sở giao dịch chứng khoán.

○ Niêm yết từng phần là việc niêm yết một phần trong tổng số chứng khoán hiện đang được phát hành ra công chúng. Phần còn lại sẽ được nắm giữ bởi doanh nghiệp hoặc các cổ đông nên không được niêm yết.

● Chứng khoán niêm yết cơ sở (Underlying Security): Đây là các mã chứng khoán niêm yết đang được sử dụng làm tài sản cơ sở cho sự hình thành của chứng quyền và một số loại chứng khoán phái sinh khác. Về bản chất, chứng khoán cơ sở là một điều kiện cần để có thể giao dịch hợp đồng phái sinh và chứng quyền.

● Cổ phiếu hủy niêm yết là gì? - Đây là các mã cổ phiếu đã bị sở giao dịch chứng khoán loại bỏ do doanh nghiệp không đủ khả năng đáp ứng các điều kiện duy trì niêm yết tối thiểu. Ví dụ như thua lỗ quá lâu, tình trạng tài chính không minh bạch. 
 

Cổ phiếu niêm yết cơ sở là gì? Cổ phiếu hủy niêm yết là gì? Phân loại chứng khoán 
 

Lợi ích khi đầu tư chứng khoán niêm yết

● Lợi nhuận cao trong dài hạn: Việc mua sở hữu chứng khoán thực chất là nhà đầu tư đang sở hữu cổ phần của doanh nghiệp. Khi này, ngoại trừ số tiền chênh lệch khi mua vào và bán ra thì nhà đầu tư còn có thể nhận được thêm nhiều khoản lợi nhuận khác, như cổ tức, quyền tham gia điều hành hay chia sẻ lợi nhuận kinh doanh,...

● Chứng khoán là tài sản thanh khoản cao: Nhu cầu mua sở hữu và đầu tư chứng khoán rất lớn, đặc biệt là với các mã chứng khoán tiềm năng được đánh giá cao. Vì vậy, nhà đầu tư có thể dễ dàng mua bán chứng khoán để kiếm lời từ khoản chênh lệch rất dễ dàng. Hơn thế, tính thanh khoản cao cũng có nghĩa là cổ phiếu có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt.

● Chứng khoán là kênh đầu tư linh hoạt: Nhà đầu tư có thể ứng dụng mọi chiến lược đầu tư dài hạn, giao dịch ngắn hạn, Day Trading hay Scalping với các mã chứng khoán khác nhau. Hạn chế duy nhất khi đầu tư chứng khoán chính là khả năng của nhà giao dịch. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng không cần tích lũy số vốn quá lớn để có thể bắt đầu đầu tư cổ phiếu.
 

Chứng khoán là một kênh đầu tư hiệu quả giúp nhà đầu tư kiếm lời dài hạn.
 

Kết luận

Trên đây là những thông tin cơ bản giải thích cổ phiếu niêm yết là gì và mục đích của việc niêm yết cổ phiếu. Vtrade mong rằng những thông tin trên sẽ phần nào giúp bạn đọc có được cái nhìn rõ hơn về thị trường giao dịch chứng khoán, qua đó có được các chiến lược đầu tư hiệu quả hơn.
 

Phương Sơn