Chứng khoán phái sinh là gì?

Mới bước chân vào thị trường tài chính ai cũng nghĩ rằng chỉ có thể kiếm được tiền trên thị trường chứng khoán khi giá cổ phiếu đi lên. Và khi thị trường đi lên thì nhà đầu tư sẽ có lời còn khi thị trường đi xuống thì nhà đầu tư sẽ chịu lỗ. Tuy nhiên, mọi thứ không hẳn như vậy, trên thực tế vẫn có một số công cụ tài chính cho phép bạn kiếm ra tiền mặc dù thị trường vẫn đang sụt giảm. Và công cụ đó là chứng khoán phái sinh. 

Chứng khoán phái sinh là một hợp đồng tài chính, được phát hành trên cơ sở những tài sản sẵn có như: cổ phiếu, trái phiếu, chỉ số VN30. Và chúng được tạo ra bởi nhiều mục tiêu khác nhau như: Giảm rủi ro, bảo vệ lợi nhuận và tạo ra lợi nhuận. 

Các loại chứng khoán phái sinh?

Hiện tại có 4 loại hợp đồng của chứng khoán phái sinh mà bạn cần tìm hiểu: Hợp đồng kỳ hạn (Forwards), Hợp đồng tương lai (Futures), Hợp đồng quyền chọn (Option),  Hợp đồng hoán đổi (Swaps)

• Hợp đồng kỳ hạn: nghĩa là hợp đồng ràng buộc người mua và người bán trao đổi một tài sản tại mức giá và vào thời gian nào đó trong tương lai. Giả dụ bạn ước tính rằng giá cổ phần đó sẽ ở mức dưới 6.000 đồng trong 6 tháng tới. Trong khi đó bạn của bạn nghĩ rằng cổ phần đó sẽ tăng hơn 6.000 đồng trong thời gian đó. Và bạn đồng ý bán cổ phần đó cho anh ta với mức giá 6.000 đồng tại thời điểm 6 tháng sau. Sáu tháng sau nếu cổ phần vẫn ở mức 5.000 đồng thì bạn sẽ được lãi số tiền là 1.000, nếu cổ phần đó tăng lên 7.000 đồng thì bạn sẽ lỗ số tiền là 1.000 đồng. Những gì xảy ra ở câu chuyện trên là người mua và người bán đã tham gia vào một giao dịch chứng khoán phái sinh, hợp đồng kỳ hạn.
• Hợp đồng tương lai: tương tự hợp đồng kỳ hạn nhưng được chuẩn hóa và niêm yết, giao dịch tại các Sở giao dịch chứng khoán. Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai thường sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, nên bạn có thể thu về số tiền lãi lớn hơn rất nhiều so với số vốn bạn bỏ ra. Ngược lại nếu bạn tính toán sai thì đòn bẩy sẽ khiến bạn lỗ hơn số vốn ban đầu.
• Hợp đồng quyền chọn: Là một thỏa thuận pháp lý giữa hai nhà đầu tư giúp họ đầu cơ trên gia của hợp đồng tương lai. Sự đầu cơ này xảy ra mà không cần thực sự sở hữu tài sản. Người mua quyền chọn có quyền, trong đó bên mua quyền (hay còn gọi là bên nắm giữ hợp đồng quyền chọn) có quyền nhưng không có nghĩa vụ tuân thủ hợp đồng. Tức là bên mua quyền có quyền nhưng không có nghĩa vụ phải thực hiện các thỏa thuận của hợp đồng đã ký kết. Ngược lại, bên bán quyền luôn có nghĩa vụ phải thực hiện các thỏa thuận của hợp đồng khi bên mua quyền chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn có 2 loại, quyền chọn mua và quyền chọn bán.
• Hợp đồng hoán đổi: Là hợp đồng giúp chuyển đổi hoán đổi loại hình của dòng tiền với nhau giữa hai đối tác. Ví dụ hoán đổi lãi suất sẽ bao gồm hoán đổi lãi suất cố định với lãi suất thả nổi. Hoán đổi tiền tệ là trao đổi tiền tệ giữa 2 bên, sau một khoảng thời gian sẽ hoán đổi trở lại như ban đầu với một tỷ giá định trước, có thể hoán đổi cả lãi suất của hai đồng tiền.

Bên trên là 4 loại hợp đồng cơ bản của chứng khoán phái sinh, nếu là bạn bạn sẽ chọn loại hợp đồng nào? Vì hợp đồng nào cũng có ưu điểm nhược điểm riêng, vậy nên bạn phải hiểu rõ rủi ro của mình trước khi quyết định đầu tư và hãy tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, để có thể đầu tư một cách hiệu quả nhất. 

Chứng khoán phái sinh là công cụ giúp nhà đầu tư phân tán rủi ro

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính giúp bảo vệ nhà đầu tư nhưng sẽ không được an toàn nếu nhà đầu tư không đủ kiến thức. Thị trường chứng khoán phái sinh có tính biến động lớn và nhanh, do tỷ lệ đòn bẩy cao, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức đầu tư cơ bản, liên tục cập nhật tình hình vĩ mô và biết kiểm soát chi phí, cũng như cần có tâm lý vững.